Nazwy i zdjęcia jadalnych odmian grzybów. Odmiany jadalne obejmują grzyby zbierane w lesie lub sztucznie hodowane do dalszego wykorzystania w gotowaniu. Większość z nich ma przyjemny specyficzny smak, a niektóre są nawet uważane za pyszne. Gatunki jadalne są pożywne, bogate w witaminy, przyczyniają się do szybkiego wchłaniania Objawów zatrucia grzybami u dzieci nie wolno bagatelizować. Ból brzucha, biegunka i wymioty po zjedzeniu potrawy z grzybów powinny skłonić rodzica do natychmiastowej wizyty w szpitalu. W ratowaniu życia i zdrowia dziecka zatrutego grzybami kluczową rolę odgrywa czas. Beata Turska. Razem z ekspertem opisujemy objawy zatrucia grzybami u Odróżnienie grzybów trujących od jadalnych nie jest proste. Dlatego zawsze należy je kupować od sprawdzonych dostawców. Wybierając grzyby, należy zwrócić uwagę na to, czy są jędrne, wolne od pleśni, nie są wilgotne w dotyku. 1. ZOBACZ PRZYKŁADOWE ZDJĘCIA WRAZ Z OPISAMI NAJCZĘŚCIEJ SPOTYKANYCH GRZYBÓW JADALNYCH, NIEJADALNYCH I TRUJĄCYCH NA KOLEJNYCH SLAJDACH. Zobacz galerię (24 zdjęcia) Wilgoć i ciepło - te dwa czynniki jednocześnie powodują, że w lasach pojawiają się grzyby. A razem z nimi pojawiają się grzybiarze, którzy zawsze zastanawiają się Grzyby trujące – funkcjonalna (niebędąca taksonem) grupa grzybów, zwłaszcza kapeluszowych, zawierających substancje trujące w ilościach toksycznych dla ludzi. Nie istnieje żaden prosty i niezawodny sposób na rozpoznanie, który grzyb jest trujący, a który jadalny. Nie są prawdą rozpowszechnione wśród niektórych grzybiarzy Dịch Vụ Hỗ Trợ Vay Tiền Nhanh 1s. W Polsce występuje ponad 5500 gatunków grzybów! Nic więc dziwnego, że nawet wytrawnym grzybiarzom zdarzają się wątpliwości i pomyłki. Trudno znać wszystkie rodzaje grzybów jadalnych, ale kilkanaście z nich z pewnością zasługuje na uwagę. Wybraliśmy same naj! Najsmaczniejsze, najpopularniejsze i najpowszechniejsze polskie grzyby jadalne. A także takie, dzięki którym grzybobranie trwa cały rok. Kiedy i gdzie ich szukać? Po czym je rozpoznać? I jak odróżnić grzyby jadalne od trujących? Za chwilę wszystkiego się dowiesz. Grzyby jadalne w Polsce – o czym warto pamiętać przed wyruszeniem do lasu?Popularne grzyby jadalne w Polsce1. Podgrzybek brunatny2. Borowik szlachetny, potocznie nazywany prawdziwkiem3. Borowik usiatkowany, nazywany prawdziwkiem lub grzybem dębowym4. Borowik ceglastopory, zwany ceglakiem5. Złotoborowik wysmukły, nazywany złotakiem6. Maślak zwyczajny, zwany sośniakiem7. Koźlarz babka, czyli kozak8. Koźlarz czerwony, nie bez kozery zwany osiczakiemGrzyby blaszkowe jadalne1. Pieprznik jadalny, potocznie zwany kurką2. Mleczaj rydz albo po prostu rydz3. Czubajka kania, zwana sową4. Gołąbek zielonawy5. Opieńka ciemna6. Boczniak ostrygowatyGrzyby jadalne mało znane1. Smardz jadalny2. Płomiennica zimowa Grzyby jadalne w Polsce – o czym warto pamiętać przed wyruszeniem do lasu? Zasada numer jeden na grzybobraniu mówi: nie znasz, nie ruszaj! Mimo to tragiczne pomyłki zdarzają się co roku. Dlatego warto pisać o grzybach, nawet jeśli publikacji na ten temat jest już sporo. Każdy z nas jednak postrzega świat nieco inaczej i ma swoje sposoby na przyswajanie nowych informacji. W moim przypadku najlepiej działa wizualizacja i skojarzenia – właśnie tak zapamiętałam nie tylko nazwy grzybów jadalnych, ale przede wszystkim charakterystyczne cechy ich budowy, które odróżniają je od grzybów niejadalnych lub wręcz trujących sobowtórów. Dlatego ten atlas grzybów jadalnych jest dość nietypowy. Są w nim grzyby brzozy i grzyby kameleony, koralowce, gąbki, parasolki – inne na deszcz i inne na słońce, grzyby w zimowym outficie i wieczorowej kreacji, olśniewające i dające do myślenia. Każdy zapamiętany szczegół jest ważny, by wiedzieć, jakie grzyby są jadalne, i nie pominąć żadnego smakowitego okazu. Jedno jest pewne: warto jeść grzyby (sprawdź: przepisy z grzybami), bo chronią nas przed nadwagą, zapominalstwem, wolnymi rodnikami, niedoborami witamin i soli mineralnych, a także chorobami układu krążenia. Badania naukowe dowodzą, że regularne spożywanie grzybowego białka zmniejsza stężenie złego cholesterolu we krwi aż o 1 proc. A serwować można je wiele sposobów. Przy każdym gatunku znajdziesz wskazówki kulinarne. Warto jednak pamiętać, że obok wielu zalet mają też jedną wadę – są ciężkostrawne i długo zalegają w przewodzie pokarmowym ze względu na zawartość chityny, nietrawionej przez ludzi. Dlatego nie powinny być spożywane przez dzieci do 7. roku życia oraz osoby starsze i z problemami gastrycznymi. Wszyscy inni mogą je jeść na zdrowie! A oto najpopularniejsze grzyby jadalne – przykłady, które wybrałam specjalnie dla was. Grzyby trujące w Polsce – na które szczególnie uważać w lesie? 1. Podgrzybek brunatny Najliczniejsze polskie grzyby jadalne. Podgrzybki w ciągu ostatnich kilkunastu lat zdetronizowały borowiki szlachetne. Ma to związek ze starzeniem się drzewostanów. W naszych lasach przybywa starych drzew, a to właśnie ich towarzystwo te grzyby lubią najbardziej. Grzybiarze i kucharze cenią ich delikatny, aksamitny smak, wyjątkowy, lekko owocowy aromat i właściwości odżywcze. Podgrzybki to naturalne źródło łatwo przyswajalnego białka, a także błonnika, witamin A, D, C, E i z grupy B, soli mineralnych, takich jak żelazo, potas, wapń, oraz mikroelementów – cynku, jodu i miedzi. Te popularne grzyby jadalne można przyrządzać na wiele sposobów. Doskonałe do sosów i zup, na marynaty i susz. Kiedy zbierać podgrzybki brunatne? Od czerwca do listopada. Gdzie szukać podrzybków? Przede wszystkim w lasach iglastych, szczególnie borach sosnowych. Lubią mech, podłoże piaszczyste i kwaśne. Jak rozpoznać podgrzybka? Wypatruj wypukłego kasztanowato-brązowego kapelusza z podwiniętym brzegiem. Gąbeczka znajdująca się pod kapeluszem powinna mieć odcień oliwkowy. W miejscach uszkodzenia nabiera sinego odcienia, stąd podgrzybek nazywany jest także siniakiem. Kapelusz oparty jest na kremowej, wydłużonej, beczułkowatej nóżce pokrytej brązowawą siateczką. Miąższ ma kolor białawy lub lekko żółty, a po nacięciu sinieje. Podgrzybka na szczęście trudno pomylić z jakimkolwiek trującym okazem. 2. Borowik szlachetny, potocznie nazywany prawdziwkiem Prawdziwy obiekt pożądania wśród grzybiarzy i kucharzy. Żaden inny grzyb nie dorównuje mu pod względem walorów smakowych i odżywczych. Choć borowiki jadalne w 80 proc. składają się z wody, zawierają także mnóstwo cennych witamin – A, C, D, E i z grupy B. Ale przede wszystkim są źródłem doskonale przyswajalnego przez ludzi białka, które jest białkiem pośrednim pomiędzy tym roślinnym a zwierzęcym. Nie bez kozery dawniej nazywano je mięsem lasu, a obecnie to cenny składnik w diecie wegan i wegetarian. Niepowtarzalny, łagodny, orzechowy smak sprawia, że są doskonałym dodatkiem do sosów, zup, farszów. Można przyrządzać z nich także przetwory i susz. Kilkadziesiąt lat temu borowiki szlachetne królowały w polskich lasach, teraz jest ich jednak nieco mniej. Wciąż jednak szanse na znalezienie dorodnego prawdziwka są duże. Kiedy zbierać borowiki szlachetne? Od czerwca do października. Gdzie szukać borowików? Najczęściej w pobliżu świerków, sosen, buków czy też dębów. Najliczniej występują w górskich lasach świerkowych. Jak rozpoznać borowika? Jeśli słysząc „grzyb”, oczami wyobraźni widzisz ciemnobrązowy, zaokrąglony kapelusz na grubej nóżce, to jest to właśnie obraz prawdziwka! Młode okazy mają jednak kuliste białe kapelusze, dopiero u starszych stają się one wypukłe, kasztanowate i brązowe, czasem z odcieniem karminowym. Skórka ściśle przylega do miąższu i trudno ją oddzielić. Hymenofor, czyli spód kapelusza, jest gąbczasty z białymi lub żółtooliwkowymi rurkami. Nie zmieniają one barwy po uszkodzeniu – to jedna z cech, które pozwalają odróżnić borowika szlachetnego od jego kuzynów. Nóżka jest biaława, na dole niezwykle stabilna, beczułkowata, u góry natomiast kształtem przypomina maczugę. Oto prawdziwek w pełnej krasie! Uwaga! Borowik szlachetny bywa mylony z goryczakiem żółciowym, który jest niejadalny. Jeśli masz jakąkolwiek wątpliwość, dotknij kapelusz czubkiem języka. Goryczak, jak sama nazwa wskazuje, jest niezwykle gorzki. 3. Borowik usiatkowany, nazywany prawdziwkiem lub grzybem dębowym Ceniony tak samo jak borowik szlachetny ze względu na wyjątkowy, łagodny orzechowy smak i intensywny, przyjemny zapach. Dodaje się go do zup, sosów i dań mięsnych. Można dusić i gotować. Susz długo zachowuje piękny aromat. Podobnie jak borowik szlachetny zawiera wiele cennych substancji odżywczych, dobrze przyswajalne białko, fosfor, żelazo, magnez, witaminę C i witaminy z grupy B. Kiedy zbierać prawdziwki? Od maja do września. Gdzie szukać prawdziwków? Rzadszy od borowika szlachetnego. Najbardziej lubi widne lasy liściaste, a szczególnie towarzystwo dębów i buków. Jak rozpoznać prawdziwka? To grzyb w kabaretkach! Cechą charakterystyczną jest biała lub kremowa siateczka pokrywająca co najmniej połowę wysokości trzonu. Opiera się na nim kulisty kapelusz w kolorze kawy z mlekiem z żółtawą lub oliwkową gąbką pod spodem. Miąższ młodych borowików usiatkowanych jest zwarty, z czasem jednak staje się gąbczasty, ale nigdy nie zmienia barwy po przekrojeniu. Uwaga! Istnieje możliwość pomylenia prawdziwka z goryczakiem żółciowym, który jest niejadalny. Aby odróżnić oba grzyby, wystarczy dotknąć kapelusza czubkiem języka. Goryczak będzie niezwykle gorzki. Jak zmienia się las? 4. Borowik ceglastopory, zwany ceglakiem Bardzo smaczny, ale jadalny tylko po należytej obróbce cieplnej. Należy go gotować minimum 30 minut, a pierwszy wywar w całości wylać. Na surowo lub niedogotowany wywołuje nieprzyjemne zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Nie jest dopuszczony do obrotu handlowego, chociaż wśród grzybiarzy cieszy się dużą popularnością. Grzyby ceglaki można gotować, smażyć lub zapiekać, nadają się również do marynat, o ile zostaną odpowiednio ugotowane. Suszone tracą aromat. Poza umiarkowanymi ilościami błonnika i białka nie posiadają wyjątkowych właściwości odżywczych. Jak na grzyby są jednak dość kaloryczne. Smakołyk dla koneserów. Kiedy zbierać borowiki ceglastopore? Od maja do listopada. Gdzie szukać ceglaków? Grzyb dość pospolity, występuje zarówno w lasach liściastych, jak i iglastych. Te drugie lubi jednak szczególnie, podobnie jak kwaśną glebę. Jak rozpoznać ceglaka? To niezwykle barwny osobnik. Grzyb kameleon. Rozpoznasz go po półkolistym kasztanowobrązowym kapeluszu, na którym z wiekiem pojawiają się ceglastoczerwone odcienie. Jeśli go dotkniesz, uciśnięte miejsca ściemnieją. Skórka ściśle przylega do miąższu i trudno ją od niego oddzielić. Pory znajdującej się pod spodem kapelusza gąbeczki początkowo są żółtooliwkowe, ale z wiekiem nabierają pomarańczowego lub krwistoczerwonego odcienia. Po uszkodzeniu natychmiast sinieją. Trzon pękaty, mocny, stabilny, czerwonobrązowy, gęsto pokryty karminowoczerwonymi punkcikami. Po uciśnięciu przebarwia się na sino. Miąższ żółty, przy podstawie trzonu czerwonawy. Po przecięciu natychmiast intensywnie sinieje, a po jakimś czasie blednie. Uwaga! Ceglak bylony ze śmiertelnie niebezpiecznym borowikiem szatańskim, który również ma czerwoną nóżkę, choć znacznie jaśniejszy kapelusz. Toksyczne szatany w naszych lasach na szczęście należą do rzadkości. Ale borowik ceglastopory bywa także mylony z trującym borowikiem żółtoporym. Ma on jednak znacznie jaśniejszy, szarobrązowy kapelusz i żółtą gąbeczkę. Trzon nóżki pod kapeluszem jest żółty i w całości pokryty charakterystyczną siateczką. Jeśli mimo wszystko nie masz pewności, na jaki okaz trafiłaś, lepiej zostaw grzyb w lesie. 5. Złotoborowik wysmukły, nazywany złotakiem Nazwa brzmi swojsko, ale złotoborowik wysmukły to przybysz z Ameryki Północnej. Pierwszy raz znaleziono go przy porcie w Kłajpedzie na Litwie, stąd przypuszczenie, że do Europy przypłynął razem z importowanymi towarami. W naszych lasach pierwszy okaz znaleziono w 2008 roku. Na początku pojawiał się wyłącznie na Pomorzu, ale obecnie jest zbierany od Pustyni Błędowskiej po Podkarpacie. Rozprzestrzenia się łatwo, ponieważ, jako nietutejszy, nie ma w naszych lasach naturalnych wrogów i rzadko jest atakowany przez owady. Smakiem ustępuje rodzimym prawdziwkom, ale tak jak one jest źródłem dobrze przyswajalnego białka i błonnika, a także soli mineralnych oraz witamin A, C, D, PP, E i z grupy B. Można go dodawać do zup i sosów, marynować oraz suszyć. Kiedy zbierać złotoborowiki? Od lipca do października. Gdzie szukać złotoborowików? Lubi towarzystwo sosen i wrzosów. Jeśli trafisz na jednego, prawdopodobnie szybko napełnisz cały koszyk, bo złotoborowik tworzy tysiące owocników i zazwyczaj rośnie w grupach. Jak rozpoznać złotaka? Łatwo, bo to oryginał, nie przypomina żadnego z naszych rodzimych, dobrze znanych gatunków. Ma intensywnie czerwoną barwę i charakterystyczną ornamentację na nóżce, którą pokrywają wyraźne, głębokie bruzdy. Spód kapelusza, czyli hymenofor, jest żółty i wyjątkowo gruby, może mieć nawet 2–3 cm, co u naszych gatunków się nie zdarza. Jest także bardzo duży. Nie niepokojony potrafi dorosnąć do 20 cm, a średnica kapelusza może mieć nawet 15 cm. Przez modę na grzybobranie w polskich lasach złotoborowiki nieczęsto osiągają jednak takie rozmiary. Adam Wajrak: jak nie zgubić się w lesie? 6. Maślak zwyczajny, zwany sośniakiem Cieszy się dużą popularnością ze względu na wysoką wartość odżywczą, smakową i piękny leśny zapach, ale ma też pewne minusy: śluz kapelusza utrudnia transport, w lesie przyciąga owady i ślimaki, a dla ludzi bywa ciężkostrawny i może zaburzać pracę układu pokarmowego. Dlatego przed spożyciem najlepiej pozbyć się go, ściągając skórkę z kapelusza, która zresztą bardzo łatwo odchodzi od miąższu. Można też namoczyć maślaki w wodzie z dodatkiem soli kuchennej, która skutecznie rozpuści śluz. Maślak nie nadaje się do suszenia, przyrządza się z niego sosy, zupy i marynaty. Warto wprowadzić go do diety, bo jest źródłem cennych kwasów tłuszczowych, magnezu, wapnia, potasu, żelaza, a także witamin A, C, D i grupy B. Regularnie spożywany poprawia odporność i korzystnie wpływa na wzrok. Warto mieć go na oku. Kiedy zbierać maślaki? Od maja do listopada. Gdzie szukać maślaków? To popularne grzyby jadalne, występują powszechnie w całej Polsce z wyjątkiem wyższych partii górskich. Współpracują wyłącznie z sosnami, należy więc ich szukać w pobliżu tych drzew. Jak rozpoznać maślaka? Brązowy kapelusz maślaka wprost olśniewa, a to dlatego, że cały pokryty jest błyszczącym, lepkim śluzem. Gąbczasty spód u młodych okazów przykrywa biaława błona przyrośnięta do brzegów kapelusza i trzonu. U starszych maślaków jej pozostałości wiszą w strzępach na brzegach kapelusza lub tworzą mały, purpurowobrązowy pierścień na trzonie. Nóżka lekko żółtawa z brązowymi ziarenkami. Maślak nie ma trujących sobowtórów. 7. Koźlarz babka, czyli kozak Uwielbiany przez wszystkich koneserów grzybów, choć jadalny jest wyłącznie kapelusz koźlarza, który kryje w sobie smakowity, pachnący lasem miąższ. Twarda i włóknista nóżka nie nadaje się do spożycia, najlepiej więc odciąć ją od razu na etapie czyszczenia grzybów. Pyszne kapelusze można natomiast dusić, marynować i suszyć. Dostarczą organizmowi niezbędnego białka, a także niacyny, cennych minerałów i tak ważnej, szczególnie jesienią, witaminy D. Kiedy zbierać kozaki? Od lipca do listopada. Gdzie szukać kozaków? To popularne grzyby jadalne w Polsce. Lubią niezbyt wilgotne podłoże, a doświadczeni grzybiarze doskonale wiedzą, że można je znaleźć wyłącznie blisko brzóz, z którymi żyją w pełnej symbiozie. I w pewnym sensie się do nich upodabniają. Jak rozpoznać koźlarza? Jeśli widzisz kształtny, półokrągły kapelusz, w kolorze brunatnym, szarym lub orzechowym, oparty na długiej, smukłej nóżce, której ubarwienie do złudzenia przypomina korę brzozy, to bez wątpienia kozak! 8. Koźlarz czerwony, nie bez kozery zwany osiczakiem Ceniony wśród grzybiarzy nie tylko ze względu na delikatny, przyjemny smak, ale także walory odżywcze – jest naturalnym źródłem cennego białka i węglowodanów. Nie należy jednak zbierać tych grzybów przy ruchliwych drogach, ponieważ kumulują rtęć. Z kapeluszy można przyrządzać zupy, marynaty i susz. Duszone są świetnym dodatkiem do dań mięsnych i sosów. Białawy miąższ pod wpływem wysokiej temperatury mocno ciemnieje. Aby tego uniknąć, wystarczy dodać do potrawy odrobinę octu lub kwasku cytrynowego. Trzon koźlarza czerwonego nie nadaje się do jedzenia, jest zbyt twardy i łykowaty. Kiedy zbierać koźlarze czerwone? Od czerwca do listopada. Gdzie szukać osiczaków? Żyje w bliskiej przyjaźni z topolą osiką, najczęściej spotyka się go w widnych lasach, parkach lub zaroślach. Jak rozpoznać osiczaka? Kształtny, półkulisty, ceglasty lub rdzawobrązowy kapelusz mocno rzuca się w oczy. Jeśli chcesz mieć pewność, że to koźlarz czerwony, spójrz na nóżkę. Powinna być biała i gęsto pokryta drobnymi łuskami w kolorze pomarańczowym, orzechowym, rudym lub brunatnym. Martwi cię wycinanie drzew? Działaj. Sadź las na zawsze! Grzyby blaszkowe jadalne 1. Pieprznik jadalny, potocznie zwany kurką To jeden z najczęściej występujących w naszych lasach grzybów, ale żeby zebrać pełen koszyk, warto wyruszyć o świcie. Ze względu na swój niepowtarzany korzenny aromat i nieco pieprzny smak pieprznik jadalny cieszy się dużą popularnością wśród grzybiarzy. Ponadto jest łatwy w transporcie, może być dłużej przechowywany niż inne grzyby i niezwykle rzadko atakują go robaki. To niejedyne powody, dla których warto wstać rano i ruszyć na grzybobranie. Kurki są lepszym źródłem beta-karotenu niż marchew czy pomidory. Zawierają także rekordową ilość witaminy B1, a także łatwo przyswajalne białko, likopen, błonnik, niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, fenole, flawonoidy oraz witaminy C, witaminy D i E. Jak je serwować? Nie ma lepszej jajecznicy niż ta jesienna, z kurkami. Wybornie smakują także smażone, gotowane na parze czy marynowane. Kurki można także mrozić, ale przed włożeniem do zamrażalnika warto je zblanszować, by pozbyć się nadmiaru goryczy (sprawdź: przepisy z kurkami). Kiedy zbierać kurki? Od maja do października. Gdzie szukać kurek? Pieprznik to dość powszechny i „towarzyski” grzyb. Lubi sąsiedztwo różnych drzew, szczególnie sosen, świerków, dębów, buków i grabów. Jeśli wypatrzysz jednego, rozejrzyj się wokół. Pieprzniki rosną w grupach i często tworzą tzw. czarcie kręgi. Jak rozpoznać pieprznika jadalnego? Kurki wyglądem przypominają małe, żółte parasolki. Na brzegu kapelusza znajduje się charakterystyczna falbanka, a pod spodem żółte blaszki, jak nieregularnie rozwidlone listewki. Zachodzą one daleko na trzon, co odróżnia kurki od ich niejadalnych sobowtórów. Nóżka nieco jaśniejsza od kapelusza, lekko wygięta, zwęża się ku dołowi. Uwaga! Pieprznik jadany jest mylony z lisówką pomarańczową, która co prawda nie jest trująca, ale może doprowadzić do perturbacji żołądkowych. Ma nieco ciemniejszy kolor i inny układ blaszek, które nie schodzą na trzon jak u kurki. Do pomyłek dochodzi najczęściej we wrześniu i październiku, bo dopiero wtedy w lasach pojawiają się lisówki. 2. Mleczaj rydz albo po prostu rydz Dzięki piosenkom i wierszom najbardziej znany ze wszystkich grzybów jadalnych w Polsce. I najsmaczniejszy ze wszystkich rydzów! Najczęściej spożywany suszony, smażony, grillowany albo panierowany. Na zdrowie, bo nie bez kozery mówi się: „Zdrów jak rydz”. Grzyby te, oprócz łatwo przyswajalnego białka i błonnika, zawierają duże ilości cennej, szczególnie jesienią, witaminy D. A także witaminy A, C, E i z grupy B, cynk, jod, magnez, potas, wapń oraz żelazo. Można je zajadać nawet na diecie, bo należą do najmniej kalorycznych grzybów. Kiedy zbierać rydze? Od lipca do listopada. Gdzie szukać rydzy? Coraz rzadszy w naszych lasach. Występuje lokalnie, lubi podłoże piaszczyste, okresowo podmokłe, i towarzystwo sosen, z którymi żyje w symbiozie. A dokładniej mówiąc – mykoryzie, bo tak określa się współpracę roślin z grzybami. Jak rozpoznać rydza? Rydz jest rudy – to powszechnie wiadomo, dzięki piosence Heleny Majdaniec. A jego pokaźny, płaski, wywinięty lub pofałdowany kapelusz przypomina duży parasol przeciwsłoneczny zakończony falbanką. Rydze to grzyby jadalne z blaszkami, które są jasnopomarańczowe, gęste, wąskie, dość kruche, prosto przyrośnięte do trzonu lub nieco na niego zbiegające. Po uszkodzeniu szybko zielenieją. Nóżka jaśniejsza od kapelusza, często pokryta wieloma pomarańczowymi plamami, krucha, w środku watowata lub pusta. Uwaga! Rydz bywa mylony z trującym mleczajem wełnianką, który ma niezwykle ostry smak, a po zjedzeniu wywołuje ciężkie rozstroje jelitowo-żołądkowe. Jak je odróżnić? Mleczko jadalnego rydza jest pomarańczowe, natomiast wełnianki białe. Niejadalny kuzyn na różowawe blaszki i kapelusz pokryty jakby delikatną warstwą filcu. 3. Czubajka kania, zwana sową Kapelusze kani o niezwykłym orzechowym smaku, smażone w panierce jak kotlety, to prawdziwe crème de la crème wśród dań z grzybami! Ale można je także dusić, gotować, smażyć i marynować. Zawierają niemal tyle samo białka co mleko. Jest to jednak białko szczególnie cenne, bo pośrednie między roślinnym a zwierzęcym. Kania to także źródło cennych soli mineralnych i witamin D, B1 i B2. Ale uwaga, trzon grzyba jest łykowaty i niesmaczny. Kiedy zbierać kanie? Od czerwca do października. Gdzie szukać kani? W widnych, nasłonecznionych miejscach, na skraju lasu, polanach i porębach. Nie należy jej zbierać na terenach przemysłowych i przy drogach, ponieważ ma tendencję do gromadzenia szkodliwych metali ciężkich. Jak rozpoznać czubajkę kanię? To wysoka, smukła dama z kolią na szyi i eleganckim kapeluszem z dużym rondem na głowie. Kapelusz na charakterystyczny mały garb na szczycie i pokryty jest odstającymi łuskami w różnych odcieniach brązu. Znajdujące się pod spodem blaszki są białe, szerokie, gęste i kruche. W górnej części długiego, wysmukłego trzonu znajduje się podwójny pierścień (wygląda jak kolia!), który można przesuwać. Nóżka łatwo odchodzi od kapelusza i jest pusta w środku. Uwaga! Czubajka kania mylona jest z najbardziej niebezpiecznym w naszych lasach muchomorem sromotnikowym. Pomyłki zdarzają się co roku i są tragiczne w skutkach, ponieważ zjedzenie choćby małego kawałka muchomora sromotnikowego wystarczy, by śmiertelnie otruć dorosłego człowieka. Jedynym ratunkiem jest szybki przeszczep wątroby. Jak odróżnić grzyby jadalne od trujących? Warto sięgnąć do korzeni. Grzybów blaszkowych nie należy obcinać, najlepiej wykręcać je w całości. Wszystkie muchomory wyrastają z charakterystycznej bulwy pokrytej białą, workowatą pochwą. Ta cecha najlepiej odróżnia sromotnika od kani. Zjedz sobie las, czyli które drzewa są jadalne? 4. Gołąbek zielonawy Jadalne grzyby leśne uważane za jedne z najsmaczniejszych gatunków gołąbków. Mają słaby, owocowy aromat i delikatny, orzechowy smak. Można je spożywać w każdej formie i postaci, nawet na surowo. Jak wszystkie grzyby, gołąbek jest źródłem dobrze przyswajalnego białka, soli mineralnych oraz witamin A, C i D. Kiedy zbierać gołąbki? Od lipca do października. Gdzie szukać gołąbków? Najbardziej lubi towarzystwo dębów, buków, grabów i brzóz. Jak rozpoznać gołąbka zielonawego? Ma charakterystyczny, duży, falisty, zapadnięty w środku, grynszpanowy kapelusz z wyraźnie popękaną skórką, która odróżnia go od innych gołąbków. Blaszki są białawe lub jasnokremowe, u starszych okazów brązowieją. Nóżka jasna, beczułkowata, po przecięciu nabiera rdzawego odcienia. Uwaga! Gołąbek bywa mylony ze śmiertelnie niebezpiecznym muchomorem zielonawym, nazywanym także sromotnikowym. Od tego najbardziej niebezpiecznego grzybowego zabójcy odróżnia go jednak zielononiebieski odcień, brak charakterystycznej dla muchomorów bulwy pokrytej białą, workowatą pochwą u nasady trzonu, a także pojawiającego się czasem u sromotników pierścienia na nóżce. 5. Opieńka ciemna Najczęstszy gatunek opieńki w Polsce. Surowa może poważnie zaszkodzić. Nadaje się do spożycia tylko po ugotowaniu. Wywar z pierwszego gotowania należy odlać, bo może zawierać szkodliwe dla ludzi związki chemiczne. Z tak przygotowanych grzybów można przyrządzić zupę lub marynatę. Kapelusze są pyszne, ale trzon twardy i łykowaty, najlepiej od razu go odciąć. Choć opieńka w większości składa się z wody, zawiera także cenne białko, kwasy tłuszczowe i substancje mineralne, głównie wapń, fosfor i sód. Kiedy zbierać opieńki? Od września do listopada. Gdzie szukać opieniek? Rośnie w kępkach w chłodnych miejscach, na drewnie drzew iglastych, w szczególności świerków i jodeł. Jak rozpoznać opieńkę ciemną? Opieńka ciemna pojawia się pod koniec jesieni i wygląda, jakby szykowała się na zimę, cała jest otulona puchem. Lekko łukowaty, cielisty lub rdzawobrązowy kapelusz gęsto pokryty jest odstającymi ciemnymi łuskami. Przypomina nieco kultowy moherowy beret. Pod spodem znajdują się dość gęste blaszki: białe, żółte lub cieliste z rdzawobrązowymi plamkami. Trzon jest nieco jaśniejszy od kapelusza, pokryty ciemnymi kosmkami i otoczony grubym, watowanym, białym pierścieniem jak szalem. 6. Boczniak ostrygowaty Najsmaczniejsze są młode osobniki, starsze bywają łykowate. Boczniaki mają łagodny, nieco kwaskowaty smak i przyjemny, grzybowy aromat. Smażone w panierce z jajka i bułki tartej są świetną przekąską na długie jesienno-zimowe wieczory. Z ugotowanych lub duszonych w śmietanie można przyrządzić pyszny obiad. Boczniaki nadają się także do marynowania. Zawierają dużo aminokwasów, soli mineralnych, kwasu foliowego, białka i witamin z grupy B. Kiedy zbierać boczniaki? Od września do grudnia. Jest dość wytrzymały na mróz, pojawia się nawet po jesiennych przymrozkach oraz na przedwiośniu. Gdzie szukać boczniaków? Wyrasta w koloniach na martwym drewnie albo na osłabionych drzewach liściastych: grabach, bukach, wierzbach, topolach, brzozach, orzechach włoskich. Jak rozpoznać boczniaka? Kapelusz dorosłych boczniaków przypomina muszlę albo ostrygę. Jest biały, kremowy, szary, szarofioletowy lub szarobrązowy, przyrośnięty bokiem do podłoża. Blaszki są szerokie, gęste, białe lub siwe, mocno zbiegające na trzon, który zresztą jest dość krótki. Co wyjątkowe – usytuowany nie na środku kapelusza, ale jak na boczniaka przystało, całkiem z boku. Adam Wajrak: co robić, gdy spotkamy w lesie dzika, wilka lub głodnego niedźwiedzia? Grzyby jadalne mało znane 1. Smardz jadalny Do niedawna smardze były tak rzadkie, że objęto je ochroną, pod którą znajdują się do dziś. Ostatnio są jednak coraz bardziej powszechne. W tym roku rosną nawet w przydomowych ogródkach czy zrębkach, gdzie można je zbierać. To dobra wiadomość, bo smardze to grzyby jadalne, które na całym świecie słyną ze swoich walorów smakowych i właściwości odżywczych. Zawierają białko, które jest doskonałą alternatywą dla białka zwierzęcego, a także aminokwasy, sole mineralne i antyoksydanty. Przyspieszają spalanie tkanki tłuszczowej, działają przeciwzapalnie i poprawiają nastrój. Smardze można serwować smażone lub duszone. Ich korzenny aromat orientalnie podkręca zarówno smak mięsnych dań, jak i potraw wegetariańskich. Można je dodawać do pierogów, sałatek i zup. Nadają się także do suszenia. Ale uwaga! Nie można ich jeść na surowo, ponieważ w tej postaci mają właściwości trujące. Kiedy zbierać smardze? Od marca do maja. Gdzie szukać smardzów? Na żyznym podłożu, w zaroślach, parkach, lasach liściastych. Najczęściej pod jesionami, bukami, klonami i wiązami. Jak rozpoznać smardza? To dość dziwne grzyby jadalne w Polsce. Wyglądem przypominają gąbki lub koralowce. Wszystko przez nietypowy, jajowaty, ażurowy kapelusz w kolorze szarym lub kremowym z odcieniami ochry. Główka, dolną krawędzią przyrośnięta do trzonu, podobnie jak on jest pusta w środku. Nóżka biała, żółtawa lub jasnobrązowa, delikatnie ziarnista albo nieregularnie pomarszczona. Uwaga! Smardze można pomylić ze śmiertelnie trującą piestrzenicą kasztanowatą, która ma bardziej kulistą i ciemniejszą główkę, zazwyczaj kasztanowatą lub ciemnobrązową o strukturze podobnej do mózgu. Od smardza odróżnia ją także to, że nie jest ona pusta w środku. Dla odmiany rośnie też głównie w lasach iglastych, blisko sosen i świerków. 2. Płomiennica zimowa Jedyny grzyb, który można zbierać nawet podczas siarczystych mrozów. Warto, bo zupy, sosy i marynaty przyrządzone z płomiennicy zimowej są naprawdę smaczne. Można ją także smażyć. Smakiem przypomina owoce morza! Trwają badania nad jej własnościami leczniczymi, zwłaszcza przeciwutleniającymi, przeciwzapalnymi, przeciwbakteryjnymi, wzmacniającymi odporność i odmładzającymi. W Azji uprawia się ją i sprzedaje w wiązkach pod nazwą enoki – do kupienia również u nas. Enoki wygląda jednak zupełnie inaczej od dziko rosnącej płomiennicy zimowej. Kiedy zbierać płomiennice? Od października do marca. Pojawia się podczas jesiennych chłodów, dobrze znosi zimowe mrozy i wiosną znów wydaje owocniki. Gdzie szukać płomiennic? Rośnie w grupkach na drzewach liściastych, szczególnie lubi wierzbę. Płomiennicę można spotkać nie tylko w lasach, ale także w parkach, alejach i ogrodach. Jak rozpoznać płomiennicę zimową? Płaski, gładki, lśniący i śliski pomarańczowy lub miodowy kapelusz jest wyraźnie ciemniejszy na środku. Trzon jest zakrzywiony, pod kapeluszem żółtawy, niżej brązowawy, aksamitnoczarny u samego dołu. Może być usytuowany poza środkiem kapelusza, bywa rozgałęziony, tzn. z jednej podstawy wyrasta kilka trzonów i każdy jest zwieńczony kapeluszem. Uwaga! Zdarzają się pomyłki płomiennicy ze śmiertelnie trującą hełmówką obrzeżoną, nazywaną także jadowitą, choć grzyby te rosną w zupełnie innych miejscach i okresach. Hełmówka występuje od sierpnia do pierwszych przymrozków i preferuje lasy iglaste, głównie świerki i sosny, rzadko dęby. Jej bursztynowy kapelusz jest nieco jaśniejszy na środku. Pożar lasu – jak się zachować? Bibliografia: Bielawska, K. (2016). Bezpieczne grzybobranie. Warszawa: Centrum Informacyjne Lasów Państwowych. Golianek, A., Mazurkiewicz-Zapałowicz, K. (2016). Grzyby w diecie człowieka – wartość odżywcza i prozdrowotna. Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych, 65(4), 513–522. Pobrane z Maciąg, A. (2015). Najczęstsze grzybowe pomyłki, czyli grzyby jadalne i podobne do nich grzyby niejadalne/trujące – porównanie. Poznań: WSSE. Pobrane z Zarawska, P. (2018). Atlas grzybów. Warszawa: Wydawnictwo SBM. Czwartek, 14 września 2017 (18:45) Spośród tysięcy grzybów występujących na terenie naszego kraju, istnieje kilka trujących gatunków, które do złudzenia przypominają gatunki jadalne. Większość tych najbardziej niebezpiecznych, śmiertelnie trujących grzybów ma blaszki o białym zabarwieniu, niezmieniające się w okresie wegetacji. OTO GRZYBY TRUJĄCE - ZOBACZ, JAK WYGLĄDAJĄ GRZYBY JADALNE - ZOBACZ, KTÓRE MOŻESZ ZBIERAĆ Główny Inspektorat Sanitarny przestrzega - zbieranie grzybów z blaszkami na spodzie kapeluszy wymaga dużej wiedzy i ostrożności – takie owocniki należy szczególnie dokładnie obejrzeć przed włożeniem do koszyka. Należą do nich wszystkie muchomory, a wśród nich muchomor sromotnikowy – 50g tego grzyba może spowodować śmierć dorosłego człowieka. Główny Inspektorat Sanitarny apeluje, by zbierać wyłącznie grzyby wyrośnięte i dobrze wykształcone, gdyż młode owocniki, bez wykształconych cech danego gatunku, są najczęściej przyczyną tragicznych pomyłek. Początkujący grzybiarze powinni zbierać wyłącznie grzyby rurkowe, ponieważ w tej grupie nie ma grzybów śmiertelnie trujących i jest dużo mniejsze ryzyko zatrucia. Inspektorzy GIS przygotowali osiem zasad, które pomogą Wam uniknąć zebrania trującego grzyba. Znajdziecie je TU. Lekarze podkreślają, że rodzice w ogóle nie powinni dawać dzieciom grzybów. Nawet jadalny grzyb może bowiem wywołać u dziecka objawy takie, jak przy zatruciu muchomorem sromotnikowym. Jeżeli podajecie grzyby swoim dzieciom, to niestety w tym momencie decydujecie o ich życiu. Dziecko samo tych grzybów by nie zjadło. Jeżeli nie chcecie, aby doszło do jakiś tragedii w waszych rodzinach, jest to bardzo proste - proszę nie podawać dzieciom grzybów, a nie będzie żadnych kłopotów - apeluje prof. Andrzej Brodkiewicz ordynator pediatrii, nefrologii ze stacją dializ i leczenia ostrych zatruć szpitala przy ul. św. Wojciecha w Szczecinie. Dlaczego grzyby są tak niebezpieczne dla dzieci - sprawdźcie TUTAJ. Większość zatruć wywołuje muchomor sromotnikowy, który nie traci toksycznych właściwości nawet po 10 latach przechowywania. Uszkodzenie wątroby po zatruciu muchomorem sromotnikowym postępuje bardzo szybko i w krótkim czasie może dojść do uszkodzenia układu nerwowego. Zmiany mogą być nieodwracalne. Objawy po zatruciu muchomorem sromotnikowym mogą się rozwinąć dopiero w drugiej dobie po zjedzeniu tego grzyba. Mamy w związku z tym bardzo mało czasu. I dlatego decyzje o przeszczepieniu wątroby są tak trudne i wymagają tak szybkiego działania. Natomiast po przeszczepieniu wątroby życie toczy się dalej - jak mówi książeczka, którą dajemy rodzicom informując o konsekwencjach i całej procedurze przeszczepienia. Niektórzy pacjenci funkcjonują bardzo dobrze. Chodzą do szkoły. Rodzą dzieci, już jako dorosłe osoby - mówi prof. n. med. Piotr Socha, ordynator oddziału gastroenterologii w Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie. Więcej o objawach zatrucia tym grzybem znajdziecie TUTAJ. GIS apeluje też, by unikać błędnych metod rozpoznawania gatunków trujących, takich jak zabarwienie cebuli podczas gotowania, ciemnienie srebrnej łyżeczki, gorzki smak. Muchomory sromotnikowe, wynika z relacji osób, które się nimi zatruły - mają przyjemny smak. Niektóre trujące grzyby pozbywają się toksyn dopiero powyżej 200-300 stopni Celsjusza. Nie ma sensu też obserwować barwienia się grzybów, na przykład po przekrojeniu. To zwykła reakcja chemiczna, nie mająca nic wspólnego z trucizną - podkreśla Magdalena Łoszczewska z Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Olsztynie. Więcej faktów i mitów na temat grzybów trujących przeczytacie TUTAJ. Niestety, niektóre grzyby trujące są łudząco podobne do grzybów jadalnych. Poniżej znajdziecie zdjęcia takich grzybów. Grzyby opisane w lewej kolumnie są śmiertelnie trujące. Łatwo je pomylić z innymi gatunkami grzybów. Pierwsze objawy zatrucia często pojawiają się długo po spożyciu, w niektórych przypadkach nawet po kilku dniach. Przez ten czas trucizny w nich zawarte, a spożyte przez nieostrożnego grzybiarza, robią spustoszenie w organizmie. Państwowa Inspekcja Sanitarna (mpw) Odpowiedzi xphoenix odpowiedział(a) o 18:59 Jadalne:borowik szlachetny (prawdziwek wszystkie odmiany)koźlarz babka (wszystkie odmiany) (Leccinum scabrum koźlarz grabowy (Leccinum griseumkoźlarz czerwony (wszystkie odmiany) (Leccinum aurantiacum maślak pstry (Suillus variegatus maślak sitarz (Suillus bovinusmaślak ziarnisty (Suillus granulatus maślak żółty (Suillus grevillei piaskowiec kasztanowaty (Gyroporus castaneusTrującemuchomor sromotnikowyczubajki, zasłonak rudyczernidłakistrzępiak ceglastymuchomor czerwonyłysiczkimaślanka wiązkowaolszówkitęgoskóryLicże na naj :) sims345 odpowiedział(a) o 19:01 JADALNEborowiki, podgrzybki i koźlarze, rydze, pieprzniki, czubajki, gąski i opieńki trufle i kurki nie gąska tygrysowata muchomor czerwony muchomor jadowity muchomor królewski muchomor plamisty muchomor sromotnikowy pieczarka żółtawa piestrzenica kasztanowata piestrzenica olbrzymia strzępiak ceglasty strzępiak gwiaździstozarodnikowy strzępiak strzępiasty tęgoskór brodawkowany wieruszka zatokowata zasłonak rudy Uważasz, że ktoś się myli? lub Zbieranie grzybów dla wielu osób jest pasją i ogromną przyjemnością, podczas której odpoczywają i nabierają sił. Nie liczy się nawet to ile grzybów będą w stanie zebrać, choć oczywiście najlepiej, gdyby udało się zebrać pokaźny koszyk, lecz najbardziej liczy się sama wyprawa i poszukiwanie grzybów. A inni uważają, że nie potrafią zbierać grzybów i nawet gdy na niego wejdą, to i tak go nie zauważą. Jednak warto nauczyć się umiejętności zbierania grzybów i rozróżniania grzybów, gdyż podstawowym źródłem ich pozyskiwania jest natura. Pomimo wielu prób prowadzenia hodowli grzybów w celach przemysłowych do dnia dzisiejszego nie udało się odnieść większego sukcesu. Hodowle takich grzybów udało się wprowadzić tylko w dwunastu gatunkach. I dlatego grzyby wciąż pozostają głównie rośliną dziko rosnącą. Oczywiście poza pieczarkami, które są masowo hodowane, lecz są one czymś innym niż grzyb leśny. Pieczarki również są możliwe do zbierania w naturze np. na łąkach, lecz również trzeba umieć je odróżnić od innych grzybów, które nie są pieczarkami, a są bardzo do nich podobne. Zbieranie grzybów jadalny jest sztuką opierającą się na zdobytej wiedzy. Gdyż nie trudno nazbierać koszyk grzybów takich, jak leci. I dopiero podczas przebierania ich przez znawcę grzybobrania okazuje się, że z pełnego kosza tylko kilka grzybów nadaje się do użytku, a pozostałe grzyby są trujące i spożycie ich nawet po ugotowaniu prowadziłoby do ciężkich dolegliwości i uszkodzeń wątroby oraz do uszkodzenia innych ważnych organów, a nierzadko także do śmierci. Jakie grzyby zbierać? Oto pytanie dręczące zwłaszcza nowych zbieraczy, bo starzy zbieracze na odległość są w stanie rozpoznać grzyb. Natomiast nowi zbieracze najlepiej, gdyby opierali się na wiedzy zdobytej w atlasie grzybów i dodatkowo na opinii wytrawnych zbieraczy grzybów. Z pośród grzybów jadalnych w Polsce najbardziej znany jest borowik szlachetny, podgrzybek brunatny, maślak, kozak, opieńka, kurka zwana pieprznikiem jadalnym, kania, gołąbek i boczniak. Przy czym nie zaleca się zbierania olszówek i gąsek, które są szkodliwe dla naszego organizmu, bo na przykład olszówka może być odpowiedzialna za marskość wątroby. Zebrane w lesie grzyby najczęściej gotujemy, dusimy, smażymy, marynujemy, mrozimy lub suszymy. A jakich grzybów nie zbierać? Pod żadnym pozorem nie należy zbierać grzybów trujących, lecz aby unikać ich zbierania trzeba umieć rozróżniać grzyby. Dokładnie trzeba je przeglądać, bo czasem grzyby trujące są bardzo podobne do grzybów jadalnych. Grzyby trujące posiadają samoistne jady i należy do nich muchomor sromotnikowy, muchomor jadowity, muchomor zielonawy, muchomor wiosenny, muchomor czerwony i plamisty, strzępiaki, jejkówka jadowita i strumykowa, wieruszka zatokowa, krowiak podwinięty, czermidlak pospolity, maślanka wiązkowa, zasłonak rudy, zasłonak brodaty, pestrznica kasztanowata i jeszcze inne grzyby trujące. Znaczenie i zastosowanie grzybów Na świecie grzyby rosną od początku świata. Znaleziska archeologiczne pochodzące z najstarszych skamieniałości w Kanadzie dowodzą, że grzyby rosły już około miliarda lat temu. Na świecie rośnie około siedemdziesięciu tysięcy gatunków grzybów. Pierwsze badania nad grzybami przeprowadzano już w czasach starożytnych np. w Rzymie. Lecz dokładniejsze badania nad grzybami i klasyfikacja grzybów rozpoczęła się dopiero w szesnastym wieku naszej ery. Dziś badania nad grzybami są w zaawansowanym stadium. Bada się ich przeróżne właściwości i wykorzystuje się grzyby do wielu celów. Na przykład do produkcji antybiotyków, związków organicznych i enzymów. Obecnie znane jest ponad sto antybiotyków pochodzenia grzybowego. Poza tym nie bez znaczenia jest fakt, że grzyby mają spore powodzenie w kuchni polskiej i służą do przygotowywania smacznych dań, jak na przykład zupy grzybowej, krokietów z grzybami, pierogów i uszek z farszem grzybowym. Jak również spożywamy grzyby duszone na wiele sposobów i kapustę z grzybami. Grzyby jadalne posiadają pewne właściwości odżywcze, gdyż mają trochę łatwo przyswajalnego białka, trochę błonnika i witaminę A, C, D, B oraz minerały wapń, potas, żelazo, mangan, miedź, cynk, jod. Jednak nie są to ilości oszałamiające, lecz mimo wszystko lubimy jeść grzyby ze względu na ich walory smakowe. Najbardziej trujące grzyby bywają łudząco podobne do grzybów jadalnych. Konsekwencje niewiedzy grzybiarzy-amatorów mogą być bardzo poważne, ponieważ grzyby trujące prowadzą do nieodwracalnych uszkodzeń wątroby oraz zaburzenia akcji serca i oddychania, co w konsekwencji może doprowadzić do śmierci. Sprawdź w GALERII ZDJĘĆ, które grzyby są najbardziej trujące, gdzie można je spotkać oraz jak je odróżnić od podobnych do nich grzybów jadalnych. Spis treściGrzyby trujące i podobne do nich grzyby jadalneInne trujące grzyby Według danych z publikacji przygotowanej przez specjalistów z Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Poznaniu (Oddział Grzyboznawczy) i Centrum Informacji Lasów Państwowych, grzyby najbardziej trujące, ze względu na zawartość substancji trujących o różnym sposobie i sile działania toksycznego na ludzki organizm, dzielimy na: grzyby śmiertelnie trujące, które uszkadzają głównie wątrobę i nerki oraz w dalszej kolejności inne narządy miąższowe (np. śledzionę, serce). Zawierają one swoiste jady, takie jak: amanityna, falloidyna, giromitryna, orelanina. Do tej grupy grzybów należą: muchomor sromotnikowy, muchomor jadowity, muchomor zielonawy, muchomor wiosenny, piestrznica kasztanowata, zasłonak rudy i zasłonak brodaty; grzyby trujące, które działają na system nerwowy. Dzięki zawartości toksycznej muskaryny powodują podrażnienie ośrodkowego układu nerwowego i układu przywspółczulnego, co prowadzi do wystąpienia tzw. objawów muskarynowych (poty, ślinotok, łzawienie, zwężenie źrenic, zwolnienie akcji serca i zaburzenia oddychania). Do tej grupy grzybów należą: strzępiaki (np. strzępiak ceglasty), lejkówka jadowita (odbielona) i strumykowa, muchomor czerwony i plamisty, wieruszka zatokowata, krowiak podwinięty (olszówka), maślanka wiązkowa, czubajka czerwieniejąca (odmiana ogrodowa), czernidłak pospolity. Muchomora czerwonego, ze względu na charakterystyczny wygląd, nie można pomylić z żadnym grzybem jadalnym, w związku z tym do zatruć dochodzi bardzo rzadko. Jednak podczas grzybobrania szczególną ostrożność powinni zachować rodzice, ponieważ muchomor czerwony jest szczególnie niebezpieczny dla małych dzieci - zjedzony na surowo, daje silne muskarynowe objawy zatrucia. Warto wiedzieć, że muchomor czerwony posiada bezwonny miąższ o łagodnym smaku. Czytaj także: Niezbędnik idącego na grzyby Zatrucia grzybami. Masz te objawy? To może być zatrucie grzybami Zatrucie grzybami jadalnymi. Kiedy grzyby jadalne mogą być szkodliwe? Zatrucie borowikiem szatańskim - objawy. Pierwsza pomoc w przypadku zatrucia "szatanem" Grzyby trujące i podobne do nich grzyby jadalne 1. Muchomor sromotnikowy Muchomor sromotnikowy, inaczej zielonawy, bedłka cebulasta, podsadka zielona, ma kapelusz zielonkawy, ciemniejszy pośrodku. Blaszki za młodu pokryte białą osłoną, z wiekiem kremowo-zielonkawe. Trzon biały z zielonkawym odcieniem, tkwiący w odstającej białej pochwie, w górnej części ma biały pierścień, a poniżej niego zygzakowaty wzór. Miąższ biały, nie zmienia barwy po uszkodzeniu. Najbardziej trujący. Nie wolno go zrywać! Zawiera amatoksynę trwale uszkadzającą wątrobę i inne narządy. Objawy występują po 8-12 godzinach. Gdzie rośnie? Muchomor sromotnikowy rośnie od lipca do października, zarówno w okolicach dębów i buków, jak i sosen. Można pomylić z: gąską zielonką, gołąbkiem zielonawym. Jak je odróżnić? Cały owocnik gąski zielonki jest w kolorze żółtozielonym. Trzon jest cylindryczny i bardziej masywny niż długi trzon sromotnika. Jego blaszki są żółtozielone. Ponadto gąska zielonka najczęściej rośnie w piaskach. Z kolei gołąbek zielonawy nie ma pierścienia pod kapeluszem. Ponadto jego cechą charakterystyczną jest popękana i podzielona na poletka powierzchnia (występuje to tylko na starszych owocnikach). Jego trzon jest prosty i cylindryczny; nie posiada pierścienia, bulwy i pochwy. 2. Muchomor jadowity Muchomor jadowity, inaczej: muchomor cętkowany lub panterowy, bedłka pstrokata, muchar plamisty, ma biały, z wiekiem żółknący kapelusz, początkowo jajowaty, potem dzwonkowato-stożkowaty, o średnicy do 10 cm. Biało-kremowe blaszki na początku zakrywa błoniasta osłona. Osadzonyw pochwie, pełny biały trzon (wysokość do 15 cm) z pierścieniem (pozostałość osłonki), pokryty włóknistymi łuseczkami, na starość pusty. Biały miąższ po przekrojeniu nie zmienia barwy. Ma nieprzyjemny zapach, przypominający chlor. Śmiertelnie trujący, nie wolno go kosztować, by sprawdzić smak. Gdzie rośnie? Muchomor jadowity owocnikuje od czerwca do września, najczęściej w lasach iglastych. Można pomylić z: pieczarką polną i gęśnicą wiosenną (zwaną gąską majówką, majówką wiosenną). Jak je odróżnić? W odróżnieniu od muchomora, pieczarki nie mają bulwy i ruchomej pochwy u nasady trzonu oraz białawych blaszek (u pieczarke blaszki są szare z wiekiem ciemniejące). Z kolei gąska majówka ma stosunkowo gruby, krótki i kremowobiały trzon, bez pierścienia. 3. Muchomor plamisty Kapelusz z prążkowanym brzegiem, brązowożółty lub brązowoszary, pokryty białawymi łatkami, o białych blaszkach (u dojrzałych osobników osiąga on średnicę 12 cm) osadzony na białym trzonie (o wysokości 6-15 cm i grubości 1-2 cm), za młodu pełnym, z wiekiem pustym, z wydłużoną bulwką u podstawy i pozostałościami osłony blaszek w postaci pierścieni. Biały, kruchy miąższ ma zapach surowych ziemniaków i rzodkwi oraz słodkawy smak. Jest śmiertelnie trujący, zawiera te same toksyny, co muchomor czerwony. Objawy zatrucia to nudności, wymioty, biegunka, halucynacje, drgawki. Gdzie rośnie? W lasach liściastych (rzadziej w iglastych), od czerwca do października. Występuje pojedynczo lub w małych grupach. Można pomylić z: czubajką kanią. Jak je odróżnić? Czubajka kania ma jasnobeżowy kapelusz z ciemniejszymi (zazwyczaj brązowymi) łatkami. Cechą charakterystyczną grzyba jest garbek na środku kapelusza. Ponadto u górze trzonu, który jest brązowy w zygzakowaty deseń, znajduje się ruchomy pierścień. 4. Hełmówka obrzeżona Kapelusz początkowo jest wypukły, a u starszych egzemplarzy robi się płaski i osiąga średnicę do 5 cm. Kolor grzyba oscyluje pomiędzy bladobeżowym, miodowym a żółtobrunatnym. Warto wiedzieć, że kapelusz grzyba wysychając, jaśnieje od wierzchołka. Ciemnobrunatny, walcowaty trzon osiąga wysokość 2-8 cm i posiada pierścień, pod którym znajdują się podłużne włókienka bez łusek. Miąższ pachnie mąką i jest żółtawy. Gdzie rośnie? Grzyb jest saprotrofem, w związku z tym porasta pnie drzew liściastych i iglastych. Można go spotkać także na ściółce leśnej. Owocnikuje od sierpnia do końca jesieni. Można pomylić z: łuszczakiem zmiennym. Jak je odróżnić? Łuszczak zmienny jest ciemniejszy (brązowy lub cynamonowobrązowawy), ma ostające łuski (które znajdują się na skórzastym pierścieniu, w górnej części trzonu) i nie pachnie mąką. 5. Strzępiak ceglasty Strzępiak ceglasty ma biały, następnie słomkowo-kremowy kapelusz (o średnicy 3-7 cm) zmienia barwę z wiekiem lub po uszkodzeniu na ceglastą, na początku stożkowaty z podwiniętym brzegiem, z czasem rozpostarty z wywiniętym brzegiem, z wiekiem pęka promieniście. Blaszki białe, później oliwkowo-czerwonawe, czerwienieją po uszkodzeniu. Trzon (mierzy zazwyczaj 4-6 cm) biały, pełny, z wiekiem ciemnieje do cynobrowego, miąższ biały, po przekrojeniu plamiście czerwienieje, ma słodkawy, przyjemny, owocowy zapach. Śmiertelnie trujący, zawiera dużo muskaryny, obecnej również w niektórych muchomorach. Gdzie rośnie? Grzyb owocnikuje od maja do lipca nie tylko w lasach liściastych i parkach (najczęściej pod bukami), lecz także w ogrodach, a nawet cmentarzach. Można pomylić z: gęśnicą wiosenną i pieczarką polną. Jak je odróżnić? Pieczarki posiadają gęsto rozmieszczone blaszki w kolorze do różowego aż po brązowoczarny. Gęśnica wiosenna inny, mączny zapach, nie ma stożkowatego kapelusza i nie czerwienieje po uszkodzeniu. 6. Lejkówka jadowita (odbielona) Lejkówka odbielona posiada płaski kapelusz o średnicy 2-5 cm i walcowaty trzon o wymiarach: wysokość 2-4 cm, grubość 4-6 mm (w kolorze od białego do cielistego). Blaszki są białe lub szarobiałe, gęste, ścieśnione. Cechą charakterystyczną lejkówki jadowitej są mięsiste plamy na kapeluszu. Warto wiedzieć, że młode egzemplarze są całe białe. Gdzie rośnie? Grzyb rośnie od sierpnia do listopada na skraju lasów liściastych, łąkach uprawnych i obrzeżach dróg. Można pomylić z: twardzioszkiem przydrożnym. Jak je odróżnić? Trzon twardzioszka ma bladoochrowy kolor, a jego blaszki są bardzo rzadkie, białawe, a po deszczu ochrowe (żółtobrązowe lub pomarańczowobrązowe). 7. Piestrzenica kasztanowata Piestrzenica kasztanowata posiada czerwonobrunatny lub brunatnoczerwony, nieregularnie pofałdowany kapelusz, który z wyglądu przypomina mózg. Jest on zrośnięty z krzywym, krótkim, prawie niewidocznym trzonem. Grzyb może osiągać do 12 cm wysokości i do 15 cm szerokości. Gdzie rośnie? W lasach liściastych (zazwyczaj na korzeniach drzew i pniakach) oraz w miejscu wyrębu drzew, najczęściej od marca do maja. Można pomylić ze: smardzem jadalnym. Jak je odróżnić? Smardz ma kapelusz (główkę) nieregularnie kulisty (jajowaty lub stożkowaty) o charakterystycznej powierzchni (żeberka tworzące jamki); zazwyczaj w barwie beżowej lub ochrowej. Ponadto smardz ma jaśniejszy i dłuższy trzon niż piestrzenica. 8. Zasłonak brodaty Początkowo zasłonak brodaty ma fioletowy kapelusz o kulistym kształcie, który z czasem staje się wypukły i zmienia kolor na jasną ochrę. Starsze egzemplarze stają się srebrzystobiałe. Trzon w kształcie maczugi, którego wysokość nie przekracza 10 cm, posiada fioletowawą, połyskliwą, pajęczynowatą zasnówkę. Cechą charakterystyczną zasłonaka jest nieprzyjemny zapach acetylenu. Gdzie rośnie? Można go spotkać od początku lata do późnej jesieni w lasach iglastych i liściastych. Można pomylić z: płachetką kołpakowatą, gąsówką nagą. Jak je odróżnić? Zarówno płachetka kołpakowata, jak i gąsówka naga nie posiadają zasnówki i nieprzyjemnego zapachu. 9. Wieruszka zatokowata Kapelusz wieruszki zatokowatej, który może osiągnąć do 18 cm średnicy, jest lśniący i wypukły. Ma kolor ochry, kości słoniowej lub szarobrunatny. Blaszki są zatokowato przyrośnięte (stąd nazwa grzyba). Trzon osiąga do 12 cm wysokości. Miąższ grzyba ma charakterystyczny zapach mąki. Gdzie rośnie? w lasach liściastych (zazwyczaj pod bukami i dębami), od końca maja do początku jesieni. Można pomylić z: majówką wiosenną, sadówką posadką i lejkówką mglistą. Jak je odróżnić? miąższe ww. grzybów nie pachną mąką, a ich kapelusze nie są błyszczące, tylko matowe. 10. Maślanka wiązkowa Maślanka wiązkowa, inaczej łysiczka trująca, ma siarkowożółty kapelusz z blaszkami o podobnej barwie, z ceglastym środkiem, najpierw dzwonkowaty, później rozpostarty z płaskim garbem i podwiniętym brzegiem, trzon siarkowżółty, u dołu brązowawy, pusty. Żółty miąższ nie zmienia barwy po uszkodzeniu. Powoduje silne zaburzenia jelitowe w 2-3 godziny od spożycia. Gdzie rośnie? Na murszejących pniach drzew iglastych i liściastych (zazwyczaj od maja do grudnia). Można pomylić z: maślanką łagodną Jak je odróżnić? maślanka miodowa jest bardziej rdzawopomarańczowa. Maślanka wiązkowa różni się od niej także wybitnie gorzkim smakiem. Czytaj też: Okratek australijski (palce diabła) - czy ten egzotyczny grzyb jest trujący? Inne trujące grzyby Wilgotnica stożkowa Inaczej: wilgotnica czerniejąca lub wysmukła, bedłka koniczna, ma kapelusz jasnopomarańczowy, z wiekiem przebarwiający się na czarno, stożkowaty, często podzielony nieregularnie na płaty, o białych blaszkach przebarwiających się na szaropomarańczowe i czarne. Trzon cylindryczny, żółtawy, z wiekiem czerniejący. Miąższ blady, o łagodnym zapachu. Zjedzony w większych ilościach wywołuje zaburzenia trawienne. Krowiak podwinięty Krowiak podwiniety, inaczej olszówka, olchówka, krowia gęba, świnka, ma kapelusz rdzawobrązowy lub oliwkowbrązowy, z wiekiem rozpostarty, zapadnięty pośrodku, błyszczący i lepki, blaszki początkowo kremowe, później czerwonobrązowe, zbiegające na pełny trzon. Miąższ żółtawy lub rdzawobrązowy ma przyjemny owocowy zapach. Uciśnięte miejsca brązowieją. Bezpośrednio po zjedzeniu pojawiają się zaburzenia żołądkowo-jelitowe, a grzybowe toksyny kumulują się w organizmie, uszkadzając wątrobę. Kilkakrotne zjedzenie krowiaka podwiniętego może prowadzić do śmierci. Można pomylić z: rydzem (mleczajem świerkowym), którego dojrzałe egzemplarze mają pusty trzon, a uciśnięte blaszki przebarwiają się na zielono. Gołąbek wymiotny Inaczej: bedłka, surojadka trująca, gorzkówka, czartopłoch, psi grzyb. Ma kapelusz jaskrawoczerwony, wiśniowy, z wiekiem różowawy, rozpostarty z białymi lub jasnokremowymi blaszkami, osadzony na białym, cylindrycznym trzonie, z wiekiem w środku watowatym lub pustym. Miąższ biały lub różowawy, nie zmienia barwy po przekrojeniu i ma owocowy, przyjemny zapach oraz mocno palący smak. Nie jest śmiertelnie trujący, ale wywołuje bóle brzucha, mdłości i wymioty. Grzybówka czysta Inaczej: grzybówka fioletowawa. Ma nieduży, do 4 cm, cielistoliliowy, fioletowawy lub szarobienieskawy kapelusz, płaski z niewielkim garbkiem pośrodku. Szarobiaławe blaszki są osadzone na białawym lub szarofioletowym, pustym w środku, wysmukłym trzonie. Wodnisty miąższ wydziela silną woń rzodkwi. Wywołuje zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Zawiera niebezpieczne substancje psychotropowe! Gąska tygrysia Ma ciemnoszary, popielaty lub szarobeżowy kapelusz o białawych, z wiekiem żółtawych blaszkach, w młodości z kroplami wodnistej wydzieliny, osadzony na cylindrycznym, masywnym, białym, pełnym trzonie. Miąższ kremowy, nie zmienia barwy po uszkodzeniu. Niezbyt wyrazisty smak i zapach. Wywołuje bóle brzucha, wymioty, biegunkę, zawroty głowy od 15 minut do 2 godzin po spożyciu; objawy trwają do kilku godzin, niekiedy konieczna jest hospitalizacja. Borowik szatański Borowik szatański, inaczej szatan, szataniak, smoczy łeb, truciciel, diabelnik, ma półkulisty, białawy kapelusz w jasno- lub srebrnoszarym odcieniu, z rurkami o pomarańczowożółtym lub karminowoczerwonym odcieniu, osadzony na beczułkowatym, czerwonawym trzonie. Białawy miąższ sinieje po przekrojeniu, nie ma wyrazistego smaku, dojrzałe egzemplarze mają nieprzyjemny zapach gnijącej cebuli. Silnie trujący na surowo. Można pomylić z: borowikiem szlachetnym. Szatan różni się od niego jaśniejszym kapeluszem, czerwonawym kolorem trzonu oraz tym, że uszkodzony miąższ sinieje. Tęgoskór pospolity Inaczej: tęgoskór cytrynowy lub cuchnący, purchawka kartoflana, fałszywa trufla, kurzawka, bycze jaja. Tęgoskór pospolity ma kulisty owocnik koloru słomkowego lub brązowo-żółtego, ze szczątkowym trzonem, twardy i ciężki; powierzchnia spękana na duże poletka, z wiekiem pokrywa się łuskami. Z czasem osłona owocnika rozrywa się, uwalniając zarodniki. Wnętrze białe, z czasem różowieje, siwieje, staje się brudnoliliowe lub czarne z siwym odcieniem jak utarty mak, pod koniec zamienia się w sproszkowaną brązową masę zarodników. Młode grzyby mają silny korzenny zapach, stare – raczej nieprzyjemny, przypominający zapach gazu miejskiego. Najbardziej trujące są dojrzałe owocniki. Można pomylić z: jadalnymi purchawkami, które są znacznie bardziej miękkie, i z truflami, które w całości rozwijają się pod ziemią. Muchomor królewski Kapelusz w odcieniach jasnego brązu, pokryty łatkami, początkowo bulwiasty, zamknięty, z czasem półkulisty i rozpostarty, u dojrzałych owocników z karbowanym brzegiem, blaszki białe lub kremowożółte, z początku częściowo zakryte żółtawą osłoną. Trzon białawy lub białożółtawy ma wyraźny biały lub żółtawy pierścień o żółtawym ząbkowaniu. Miąższ nie zmienia barwy po przekrojeniu, ma słabo wyczuwalny smak i zapach. Zawiera te same substancje toksyczne co muchomor czerwony i jest w podobnym stopniu trujący. Można pomylić z: podobny do czubajki kani, która różni się od niego trzonem pokrytym łuskami i orzechowym zapachem. Umieszczony w czerwonej księdze grzybów polskich zagrożonych wyginięciem. Muchomor czerwony Muchomor czerwony, inaczej: muchomor prawdziwy, muchotrutka, muszorka, ma kapelusz o intensywnie czerwonej lub jasnopomarańczowej barwie z charakterystycznymi białymi łatkami, początkowo półkulisty, później rozpostarty, o białych blaszkach. Trzon biały lub żółtawy, cylindryczny na bulwiastej podstawie, ma wyraźny pierścień o podobnej barwie. Biały miąższ, bez zapachu, o łagodnym smaku, nie zmienia barwy po uszkodzeniu. Trujący, zawiera toksyny: muscimol, kwas ibutenowy i niewielkie ilości muskaryny. Zatrucie osoby dorosłej rzadko kończy się śmiertelnie, ale w przypadku dzieci skutki są tragiczne. W tekście wykorzystano fragmenty artykułu Joanny Anczury z miesięcznika "Zdrowie". Jaki to grzyb? Pytanie 1 z 10 Jaki to grzyb? maślak sitarz borowik szlachetny pieprznik jadalny

10 grzybów jadalnych i trujących